Μετὰ τὴν πρώτη ἅλωσι, στὶς 12 Ἀπριλίου τοῦ 1204, στὴν οὐσία ἡ Ἀνατολικὴ Ῥωμαϊκὴ Αὑτοκρατορία ἔπαψε νὰ ὑφίσταται. Ὅμως πολὺ γρήγορα ὁ Θεόδωρος Λάσκαρης, ἀδελφὸς τοῦ ...
Κωνσταντίνου, αὐτοκράτορος τῆς πεσούσης αὐτοκρατορίας, ἦταν ἀπὸ τοὺς τελευταίους ὑπερασπιστὲς τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ποὺ δὲν παρεδόθῃ.
Κατάφερε καὶ πέρασε στὴν ἀσιατικὴ ἀκτὴ τοῦ Βοσπόρου καὶ γρήγορα, μαζὺ μὲ ἄλλους ὑπερασπιστὲς τῆς Κωνσταντινουπόλεως, κατάφερε νὰ ἀνασυνταχθῇ. Τὸ 1205 ἀνακηρύσσεται αὐτοκράτωρ τῆς αὐτοκρατορίας τῆς Νικαίας, ἀλλὰ ἡ στέψις του ἔγινε τὸ 1208.
Ἡ αὐτοκρατορία τῆς Νικαίας, ποὺ ἐδημιουργήθῃ ἀπὸ τοὺς ἐναπομείναντες πυρῆνες ἀντιστάσεως, διετηρήθῃ γιὰ περισσότερο ἀπὸ μισὸ αἰώνα. Στόχο της εἶχε πάντα τὴν ἀνακατάληψι τῆς Κωνσταντινουπόλεως.
Στὶς 16 Αὐγούστου τοῦ 1261, ὁ Μιχαὴλ Παλαιολόγος, κατάφερε νὰ ἀνακαταλάβῃ τὴν Κωνσταντινούπολι καὶ νὰ μεταφέρῃ τὴν ἕδρα τῆς αὐτοκρατορίας ἀπὸ τὴν Νίκαια. Ὅμως ἡ μεγάλη ζημιὰ εἶχε γίνῃ.
Στὴν Μικρὰ Ἀσία οἱ Σελτζοῦκοι δημιουργοῦσαν διαρκῶς προβλήματα καὶ ἔφθειραν οὐσιαστικῶς τὴν πᾶλαι ποτὲ κραταιὰ αὐτοκρατορία. Στὰ βόρεια σύνορα οἱ Βούλγαροι ἐπίσης εὑρίσκοντο σὲ διαρκεῖς συγκρούσεις. Στὴν ἠπειρωτικὴ Ἑλλάδα οἱ Λατίνοι ἐναλλάσσονταν μεταξύ τους, μὲ μικροὺς ἤ μεγάλους πολέμους, προκαλῶντας διαρκεῖς φθορὲς στὴν ἀνασυσταθείσα αὐτοκρατορία.
Ὁ στρατὸς ἦταν ἐλάχιστος σὲ δύναμι καὶ ὁ στόλος ἐπίσης.
Συνεπῶς ἦταν ἀπὸ παντοῦ περικυκλωμένη καὶ μὲ προδιαγεγραμμένη πορεία πτώσεως.
Ἡ ἐξάπλωσις τῶν Σελτζούκων ἀποσποῦσε διαρκῶς ἐδάφη.
Τὸ 1453 ἡ Ἀνατολικὴ Ῥωμαϊκὴ αὐτοκρατορία εἶχε περιοριστῇ σὲ ἐλάχιστα πλέον τετραγωνικὰ μέτρα.
Ὁ τελευταῖος της ὑπερασπιστὴς Κωνσταντῖνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος, στάθηκε ὥς πραγματικὸς Ἕλλην ἐμπρὸς στὴν ἀπειλὴ ἀφανισμοῦ του.
Οὔτε παρέδωσε, οὔτε ὑπεχώρησε.
Πολέμησε ἔως τέλους κι ἔπεσε μαχόμενος στὶς ἐπάλξεις.
Τὴν ἰδίαν στιγμὴ τὰ μοναστήρια ἦταν πλήλη ἀπὸ νέους ποὺ ἠρνοῦντο νὰ πολεμήσουν καὶ νὰ ὑπερασπιστοῦν τὴν πόλι τους. Κάποιες καταγραφὲς ἀναφέρουν πὼς ἦταν 100.000 καὶ κάποιες ἄλλες τοὺς ἀνεβάζουν στὶς 400.000. Εἶχε προηγηθῇ ἡ ἄπελπις προσπάθεια τοῦ Ἰωάννου Η΄ Παλαιολόγου γιὰ συνένωσι τῶν ἐκκλησιῶν, δυτικῆς κι ἀνατολικῆς, μὲ στόχο τὴν βοήθεια τῶν δυτικῶν στὴν θωράκισι τῆς αὐτοκρατορίας του κατὰ τῶν Σελτζούκων.
Τελικῶς, παρὰ τὰ τελετουργικά, τὶς συζητήσεις καὶ τὶς συνλειτουργίες ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ κλήρου ποὺ συμφωνοῦσε στὴν ἕνωσι, ἐπεκράτησαν οἱ ἀνθενωτικοί. Ἀποτέλεσμα αὐτοῦ ἦταν τὸ μεγαλύτερο τμῆμα τοῦ πληθυσμοῦ νὰ ἀρνηθῇ τὴν ὑπεράσπισι τῆς πόλεώς τους, καθῶς ἐπίσης καὶ τὴν χρηματικὴ ἐνίσχυσι τοῦ Κωνσταντίνου.
Παρὰ τὴν τιτανία μάχη ὅμως τῶν ὑπερασπιστῶν της, ἡ Πόλις ἔπεσε στὰ χέρια τοῦ Μωάμεθ Β’ στὶς 29 Μαΐου τοῦ 1453. Οἱ σφαγὲς ποὺ ἠκολούθησαν σημάδεψαν διὰ παντὸς τὶς μνῆμες αὐτῶν τῶν ἐλαχίστων ποὺ ἐπεβίωσαν.
Γιὰ τρεῖς ἡμέρες λεηλατήθησαν τὰ πάντα καὶ οἱ ἐλάχιστοι ὑπερασπιστές της στὴν πλειοψηφία τους ἐσφαγιάσθησαν.
Οἱ ἔγκλειστοι στὰ μοναστήρια ἐπίσης δὲν ἀντιμετωπίστηκαν καλλίτερα.
Σημείωσις
Ὁ Κωνσταντῖνος ΙΑ΄ Δραγάσης Παλαιολόγος (ἤ Δραγάτσης) λίγες ὧρες πρὸ τῆς ἁλώσεως ἀπεκάλεσε τοὺς ἐναπομείναντες ὑπερασπιστὲς Ἕλληνες.
Ἡ ἀπάντησίς του στὸν Μωάμεθ μάλλιστα, κατόπιν τῆς προτάσεως τοῦ Μωάμεθ νὰ ἀποχωρήσῃ ὁ ἴδιος, δίχως νὰ βλαφθῇ, ἦταν μία ἀπὸ τὶς ὡραιότερες καὶ γενναιότερες ἀπαντήσεις ποὺ ἐδόθησαν ἀπὸ ἱστορικὰ πρόσωπα.
Πιστεύω πὼς μόνον ἡ ἀπάντησις αὐτή, ἀνεξαρτήτως τοῦ τὶ ὑπερασπιζόταν, ἀξίζει τὸν κόπο νὰ μνημονεύεται.
«Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοι δοῦναι, οὔτ’ ἐμόν ἐστιν οὔτ’ ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ· κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως ἀποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν.»
Αναρτήθηκε στης 29 Μαίου
πηγή
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου