Η δική μας Πολιτεία τι σκοπεύει να κάνει;

ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΦΛΩΡΙΔΗ

αντεισαγγελέα Εφετών

Η χώρα μας βρέθηκε από τα τέλη του 2008 στη δίνη μιας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Μιας κρίσης που ...
έπληξε καίρια τις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδίως του ευρωπαϊκού Νότου που, όντας στο κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα χωρίς στο μεταξύ να ολοκληρωθεί η πολιτική ένωση της Ευρώπης, βρέθηκαν σε δυσμενέστερη θέση απέναντι στις μεγάλες εξαγωγικές χώρες του Βορρά και ιδιαίτερα τη Γερμανία.

Η κρίση αυτή ήταν κρίση κατά βάση χρηματοπιστωτική, δηλαδή την προκάλεσαν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και ιδίως οι τράπεζες. Η χαλάρωση των θεσμών και κανόνων στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα με πρώτη την κατάργηση του Νόμου Glass-Steagal που ίσχυε από το 1933 επί προεδρίας Φρ. Ρούσβελτ στις ΗΠΑ και απαγόρευε στις τράπεζες να αναμιγνύουν τις επενδυτικές με τις εμπορικές τραπεζικές δραστηριότητες μετέτρεψε τις τράπεζες σε καζίνο με τα λεφτά των καταθετών και έδωσε το δικαίωμα σε αμερικανικές ιδιωτικές τράπεζες να μοχλεύουν ανεξέλεγκτα τα κεφάλαιά τους εκδίδοντας ουσιαστικά ηλεκτρονικό χρήμα. Οι αγορές πλημμύρισαν από αδιαφανή και πολύπλοκα παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα με αποτέλεσμα να καρπωθούν τεράστια κέρδη οι εμπνευστές τους, το διεθνές κύκλωμα των αποκαλούμενων «golden boys».

Οι Ελληνες πολίτες βασιζόμενοι στις διαβεβαιώσεις τραπεζιτών και πολιτικών ότι είμαστε σε στάδιο πραγματικής ανάπτυξης, δανείστηκαν χρήματα για να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους και να αγοράσουν πρώτη αλλά και δεύτερη ή τρίτη κατοικία για τα παιδιά τους, συνάπτοντας συμβάσεις ενυπόθηκων δανείων. Αλλοι συμπολίτες μας έλαβαν επιχειρηματικά δάνεια βάζοντας υποθήκη όχι μόνο τις επαγγελματικές εγκαταστάσεις τους αλλά περαιτέρω και τα ίδια τους τα σπίτια. Σήμερα, μετά από την απρόβλεπτη αυτή μεταβολή των συνθηκών, δηλαδή της παγκόσμιας κρίσης που στο μεταξύ εμφιλοχώρησε, απειλούνται με κατασχέσεις και πλειστηριασμούς ακόμη και τα σπίτια της κύριας κατοικίας. Κανείς όμως πολιτειακός παράγοντας δε σκέφτηκε ότι το πνεύμα του αστικού μας δικαίου λέει ότι, όταν μεταβάλλονται απρόβλεπτα οι συνθήκες σε μία αμφοτεροβαρή σύμβαση, τότε και τα δύο μέρη πλήττονται κατά το ίδιο μέτρο. Αυτό πρέπει να οδηγήσει στο λεγόμενο «κούρεμα» των δανείων κατά το μέτρο της πτώσης των αξιών των ακινήτων.

Είχε πει ο Πλάτων ότι, αν με νόμο επιβάλλονταν οι ιδιωτικές συναλλαγές να γίνονται κυρίως με ίδιο κίνδυνο του δανειστή, η οικονομική ζωή στην πόλη θα ήταν λιγότερο ξεδιάντροπη και θα εμφανίζονταν αθλιότητες σπανιότερα (Πλάτωνος Πολιτεία, 556 e).

Ο πλειστηριασμός της πρώτης και κύριας κατοικίας είναι μία νομική διαδικασία που εμπεριέχει θλίψη και δυστυχία. Δεν είναι τυχαίο ότι από το σύνολο των συμβολαιογράφων, οι οποίοι είναι και οι υπάλληλοι που τους διενεργούν, ελάχιστοι επιλέγουν να εμπλακούν σε αυτούς. Στην ουσία αρνούνται να αποτελέσουν μέρος μιας τραγωδίας. Η ακούσια εγκατάλειψη της εστίας που έζησε για χρόνια μία οικογένεια και σε αυτή μεγάλωσαν τα παιδιά της, δε γίνεται ποτέ χωρίς πόνο. Ο κύριος του σπιτιού, είναι, ακόμη, αυτός που θεωρεί τον εαυτό του ατιμασμένο, που δεν έχει εξήγηση να δώσει στα άλλα μέλη της οικογένειάς του αλλά και στο στενό περίγυρό του γιατί συνέβη αυτό.

Ας φανταστούμε λοιπόν τι πρόκειται να συμβεί στη χώρα μας αν τέτοιες ψυχοβόρες διαδικασίες λάβουν μαζική έκταση. Μία άνευ προηγουμένου κοινωνική εξαθλίωση, μία δεύτερη μικρασιατική καταστροφή.

Σε εποχές οικονομικών κρίσεων η Πολιτεία βρίσκεται αλληλέγγυη με τους πολίτες. Προσπαθεί να βρει τρόπους και μέσα για να τους συμπαρασταθεί. Ο Ρούσβελτ το 1933 ίδρυσε με νόμο την Κρατική Εταιρεία Επαναχρηματοδότησης Δανείων Ιδιωτικών Κατοικιών και σταμάτησε τις κατασχέσεις σπιτιών από τις τράπεζες, διέσωσε την αγορά ακινήτων από την αιφνίδια πτώση τιμών, αποζημίωσε τις τράπεζες που ούτως ή άλλως κινδύνευαν να μην πάρουν τίποτε και σταμάτησε μία μαζική κοινωνικά αναστάτωση.

Η δική μας Πολιτεία τι σκοπεύει να κάνει;

Αναρτήθηκε στης  29 Νοεμβρίου 2013

Σχόλια